Charlie Magazine stopt op papier – ook twijfels over digitale toekomst

Charlie is een Vlaams magazine dat een “taboeloze vrouwelijke blik op de wereld biedt”. Het bestaat sinds 2014 als online magazine. Een deel van de inhoud is gratis toegankelijk, een deel zit achter een betaalmuur. Sinds 2015 verschijnt het ook tweemaal per jaar op papier als bookzine.

Maar vorige maandag kondigde Charlie aan dat hun tiende bookzine, dat verschijnt op 18 november, het laatste printnummer zal zijn. Bovendien twijfelen ze ook over hun digitale toekomst: in januari gaat Charlie “een maand de tijd nemen om te bekijken of en hoe we nu verder willen.”

De reden: het lukt financieel gewoonweg niet. Begin dit jaar slaakte Charlie al een financiële noodkreet: “Zo’n 100.000 mensen per maand lezen onze artikels en bekijken onze video’s, maar slechts zo’n 1.300 mensen hebben een abonnement. Dat betekent dat iets meer dan 1% van onze lezers daadwerkelijk ons magazine financieel mee ondersteunt.”

Charlie startte toen een succesvolle fundraisingsactie: op een maand tijd haalde het 100.000 euro op (het beoogde bedrag) en verdubbelde het zijn aantal betalende lezers.

Maar dat blijkt onvoldoende. Om rendabel te worden, zou Charlie minstens 5.000 abonnees moeten hebben. “Een onafhankelijk medium uitbouwen zonder structurele steun van een grote partner of de overheid, lijkt vandaag in Vlaanderen bijna onmogelijk”, aldus hoofdredacteur Jozefien Daelemans. Ze is daarom langsgegaan bij mediahuizen, uitgeverijen en productiehuizen met de vraag om een structurele samenwerking, maar zonder voldoende resultaat.

Beleid

Daelemans is ook kritisch voor het overheidsbeleid, en wordt daarin in De Standaard bijgetreden door professor mediabeleid Leen d’Haenens (KU Leuven). Op federaal vlak werkt de overheid een ongelijk speelveld in de hand. De ongelijke btw-regeling is eerder dit jaar weliswaar rechtgezet, maar grote spelers kunnen nog steeds genieten van vele miljoenen distributiesteun via bpost.

Op Vlaams niveau was er de voorbije jaren een gebrek aan budget en visie, aldus d’Haenens en Daelemans. In een klein gebied als Vlaanderen is er ondersteuning nodig van de overheid om een gezond en divers medialandschap te waarborgen. De voorbije jaren wisselden de budgetten en prioriteiten daartoe echter constant.

Daelemans verwijst in haar betoog ook naar de beleidsvoorstellen in het memorandum dat het Vlaams Journalistiek Fonds en het Fonds Pascal Decroos eerder dit jaar publiceerden.

Ook VUB-onderzoeker Jonathan Hendrickx toonde zich in een opiniestuk in De Morgen scherp voor het beleid, en maakt zich vooral zorgen over de toenemende mediaconcentratie in Vlaanderen. Hij ziet de problemen van Charlie als een symptoom van een "schrijnend gebrek aan een ambitieuze, moderne visie op nieuwsvergaring, -consumptie, -concentratie en -diversiteit" van de overheid.

Verharding en lichtpuntje

Iets anders wat Charlie doet nadenken over zijn toekomst, is de polarisering en de verharding van het debat de laatste jaren. Daelemans heeft Charlie nooit als een activistisch blad gezien, zegt ze, maar bepaalde thema’s zijn erg politiek en polariserend geworden. Een kwalijke evolutie:

“Mensen die vanuit hun ervaring als minderheid of als vrouw spreken worden de mond gesnoerd door honderden online haatreacties, waardoor ze vaak het debat niet meer durven aan te gaan.”

Toch ziet Daelemans ook een lichpuntje. Zoals vaak gebeurt bij (ook inhoudelijke) innovatie, wordt die gaandeweg opgepikt door de mainstream:

“Waar mediabazen enkele jaren geleden nog vonden dat onze thema’s te niche waren en niet bestemd voor een groot publiek, zijn ze vandaag steeds vaker voorpaginanieuws. Denk aan alledaags seksisme en #MeToo, dekolonisatie, klimaatopwarming, burn-out of nieuwe relatievormen.”

Bovendien ziet ze veel initiatieven opduiken van jonge mediamakers. “Als je geen plek aan tafel krijgt, creëren jongeren vandaag hun eigen tafel. Er is opvolging verzekerd, dat sowieso.”

Daelemans besluit: “De nood aan nieuwe stemmen en gezichten in het publieke debat klonk zelden luider. Aan frisse ideeën en ondernemingszin is er bij de jeugd geen gebrek. De aanbevelingen van experts voor een beter Vlaams mediabeleid liggen er. Aan de huidige mediabazen en Benjamin Dalle, onze kersverse minister van Media, om hier iets mee te doen. Is het niet voor Charlie Magazine zelf, dan wel voor een toekomstige generatie mediamakers die voor de deur staat.”